Fris

Toen ik gisterochtend vroeg in Mien Toentje was, zag ik een laagje ijs over de vijver. Ook al heeft het al eerder gevroren, en lag er al eerder ijs op de plassen in de weilanden, mijn vijver was nog niet bevroren geweest. Ook was het glad! Vannacht heeft het gesneeuwd, maar het is niet blijven liggen. Ondertussen vliegen de ganzen af en aan. Ik heb de indruk dat er meer zijn dan in vorige jaren. 

Zelfs de Maan zag er winters uit op een bepaalde manier. Het zal wel aan het licht liggen. Donderdag 22 december is het om 05:30 Midwinter, en daarna gaan de dagen weer lengen.

Kaal

Het is duidelijk, de winter komt eraan. De meidoorn is al haar bladeren sinds een dag of twee kwijt. Ik kon vandaag eindelijk dat lelijke net van de vijver afhalen. Met zo'n net kun je nergens goed bij, dus heb ik de vijver ook weer eens langs kunnen gaan met het schepnetje. Omdat ik het bladerennet zo'n 30 cm. boven de grond heb vastgezet, waait er natuurlijk toch altijd blad onderdoor. Daar ontkom je nou eenmaal niet aan.
Terwijl ik bezig was, kwam één van mijn pimpelmeesjes eens kijken wat ik aan het doen was. De pimpelmeesjes zijn het minst schuw van alle vogels in Mien Toentje.
Wel vreemd is dat het grote vetblok met insecten al weken onaangeroerd hangt. Vorig jaar waren de vetblokken niet aan te slepen. Ik heb er pinda's onder gelegd om vogels aan te trekken. Die pinda's vinden inmiddels gretig aftrek, maar aan het blok is nog steeds niet geknabbeld. Als het echt koud wordt, denk ik dat ze het wel zullen vinden.
Nog iets bijzonders, de zon scheen door de pop van het landkaartje, en je kunt een rupsje zien zitten. Wel een hele dunne. Ik vroeg me al af of er in de pop een halve vlinder zat of nog niet. Het blijft afwachten of er een vlinder uit zal komen.

Afsluiting vlinderjaar

Het jaar loopt ten einde. En daarmee ook het thema jaar van de vlinders voor Mien Toentje. Nu zelfs de meest geharde atalanta's zijn vertrokken, is het hoog tijd voor een terugblik. Want welke dagvlinders hebben Mien Toentje het afgelopen jaar met een bezoek vereerd?

Maar eerst een woord over de manier van tellen. Elke maand is opgedeeld in kwarten. Tijdens elke kwart-maand heb ik geturfd hoeveel dagvlinders ik tegelijk zag. Zag ik bijvoorbeeld twee kleine vosjes, was dat twee turfjes. Zolang ik die kwart-maand niet meer dan twee vosjes tegelijk waarnam, bleef dat twee. De volgende kwartmaand begon ik met een schone lei, en keek ik weer hoeveel van welke soort ik tegelijk kon zien.
Hier zijn dertien waargenomen soorten met het jaarcijfer:

Bont zandoogje     1
Landkaartje        1 (met eitjes)
Dagpauwoog         1
Distelvlinder      1
Citroenvlinder     2
Oranjetipje        2
Kolibrievlinder    3
Gehakkelde aurelia 3
Grote koolwitje    7
Atalanta           8
Boomblauwtje      10
Kleine vos        10
Klein koolwitje   19

Dit geeft een indicatie van hoe frequent welke dagvlinder is gespot, het zijn dus niet het totale aantal vlinders.
De cijfers zijn vrij bescheiden. Hoe komt dat? Ik kan er een paar redenen voor bedenken.
Allereerst ben ik op middagen wanneer het het warmste is, vaak niet thuis. Daarnaast is het aantal waardplanten voor vlinders in mijn omgeving nihil.
Ook een reden is dat niemand in mijn buurt echt tuiniert. Eigenlijk is dat zacht uitgedrukt, het enige dat je hier ziet zijn tegels. Weinig planten en praktisch geen bloemen. Dat trekt geen vlinders aan natuurlijk.
Hoogtepunt was zonder twijfel het landkaartje dat ik eitjes-leggend heb kunnen fotograferen, met daarna de rupsen en de poppen. De overgebleven pop hangt nog steeds veilig aan de brandnetel. In ieder geval laat ik de brandnetels lekker doorgroeien volgend jaar, in de hoop voor meer vlinders een plek te bieden waar ze hun eitjes kwijt kunnen.

Ook ga ik door met turven, zodat er eind volgend jaar een vergelijking gemaakt kan worden. Nog een laatste vlinderfeit: de eerste vlinder is in de 3e week van maart gespot (citroenvlinder), en de laatst gespotte vlinder was een atalanta in de 1e week van november.

En wat is het thema van 2012? Dat wordt bekend gemaakt begin volgend jaar! Hier nog een foto van de winnaar:

Vooruit denken

Ik dacht altijd dat Moeder Natuur pas nieuwe knoppen ging maken als het Lente werd. Maar ik ben erachter gekomen, dat ze in feite al voordat de Winter inzet nieuwe knoppen maakt. Die groeien nu verder niet, maar pas over een maand of vier als de dagen weer warmer worden. Zo is Moeder Natuur goed voorbereid. Tussen de buien en windvlagen door ben ik eens gaan kijken of er wat knoppen in Mien Toentje te zien waren. En jawel, de meidoorn hierboven heeft al talloze hele kleine knoppen. Ook de Gelderse roos is voorbereid:
En het pruimenboompje hieronder is ook al druk in de weer geweest.

Ondanks de naderende Winter, is de Lente toch in aantocht.

Vogelnieuws: Sinds een week of drie komt er regelmatig een winterkoninkje scharrelen in Mien Toentje.



Vorst

De herfst begint er nu aardig op te lijken. Het is best koud geworden. Afgelopen nacht heeft het zo'n anderhalve graad gevroren, en dat was goed te zien. Een rijplaagje op de daken en op sommige planten, zoals de klimop hier, genomen rond een uur of 08:00.
Er is geen nieuws over de egel. Geen sporen gevonden, en ook geen idee of hij/zij nu in het egelhuis zit of niet. Als ik er zo inkijk, lijkt het niet alsof er veel materiaal mee naar binnen is genomen, dus ik vermoed dat het huis leeg is. Maar uiteraard laat ik het met rust, want je weet maar nooit. Verder gaat er al best wat vogelvoer door. Aan het eind van volgende maand publiceert Mien Toentje de vogeltellingen van het afgelopen jaar. Elke week heb ik bijgehouden welke- en hoeveel vogels Mien Toentje hebben bezocht. Zo krijg je een goed beeld voor wie je het allemaal doet!

Gelukt

Met een beetje geduld is het gelukt het roodborstje te fotograferen! Hij of zij (er is voor mensen geen zichtbaar verschil tussen het mannetje en het vrouwtje) is vaak te vinden op de voedertafel van Mien Toentje. Het is een insecteneter, dus speciaal voor hem heb ik zacht voer zoals kleine insectenpellets.
Het is een bijzonder vogeltje. Aan het begin van de lente zoekt het roodborstje zijn partner weer op. Ze zijn meestal monogaam. Ze hebben samen een nest, en als de jongen zijn uitgevlogen, gaan de partners weer uit elkaar om herfst en winter alleen door te brengen. Als ze elkaar dan weer treffen in de lente, moeten ze erg aan elkaar wennen en hebben ze veel ruzie in het begin. Het zijn zowiezo felle rakkers, die soms tot de dood hun territorium verdedigen tegen andere roodborstjes.
Zoals al eerder vermeld, worden de Nederlandse roodborstjes in de herfst en winter aangevuld met roodborstjes uit het Noorden en Oosten. Onze roodborstjes hebben dan de goede gebieden in bossen en parken al in gebruik, waardoor de overwinteraars hun toevlucht meestal moeten zoeken in onze tuinen. Maar ik denk dat overwinteren in Mien Toentje niet zo'n straf is.

Herfst in de voortuin

Eigenlijk zijn er twee Mien Toentjes. Ik heb namelijk ook nog een voortuin van zo'n 8m2, een Mini Toentje dus eigenlijk. Tegen de voorgevel staat een winterjasmijn. Een echte aanrader: wintergroen, winterhard, en ze bloeit in de herfst en winter met een enorme hoeveelheid kleine gele bloemen. Zeker nu het zo zacht voor de tijd van het jaar is, is het voor de insecten die nog op de been (of poot) zijn erg prettig dat er nog wat in bloei staat. Daarnaast is het een mooi gezicht. De eerste bloemen zijn uit!

In de voortuin heb ik vorige week sneeuwklokjes en krokussen gepoot en er staat o.a. vingerhoedskruid, een forsythia, een hemelsleutel, geraniums, lavendel en een "midwinter fire" kornoelje. Vooral die laatste geeft prachtig herfstblad in combinatie met haar rode stengels.

Egelhuis

Het is november. De wintertijd is ingegaan. En ook al is het erg zacht voor de tijd van het jaar (17 graden maar liefst), Moeder Natuur is bezig om zich voor te bereiden op de winter.
Rond oktober/november beginnen egels aan hun winterslaap te denken. Ik hou het egelhuis nauwlettend in de gaten. Ik kan zeggen dat er zeker activiteit is rond en in het huis.
Maar de ervaring heeft mij geleerd dat niet alles is wat het lijkt. Je kunt niet altijd met zekerheid zeggen dat een bepaalde diersoort bepaalde sporen heeft achtergelaten. Een aanname is gevaarlijk. Desalniettemin lijkt het erop alsof de egel het huis aan het decoreren is. Er zijn flarden papier van het "plafond" getrokken met wat lijkt op knaagsporen, en er liggen stukjes karton op de vloer. Ik heb zojuist deze foto gemaild naar de egelbescherming, en hun gevraagd wat zij ervan maken.
Misschien moet Mien Toentje maar eens investeren in webcams of bewegingscamera's.
Wordt vervolgd!

Pop weg

Er is iets vervelends gebeurd. Eén van de poppen van het landkaartje is verdwenen. De brandneteltak waaraan de twee poppen hingen, is bij een stevige wind tegen een andere plant aangewaaid en erin blijven haken. Beide poppen zaten er nog aan. Ik heb de tak voorzichtig weer teruggebogen. Maar laatst heb ik gezien dat er toch één van de poppen weg is.

Misschien is de pop wel opgegeten, ik weet het niet.

Ik heb de tak vastgemaakt aan een bamboestok, in de hoop dat de andere pop nu veilig is. Deze pop hangt minder in het zicht, dat helpt misschien ook wel.

Update: het roodborstje heeft vanochtend een bad genomen in de vijver van Mien Toentje. Vogels zijn erg kwetsbaar als ze baden, dus zijn ze zo weg als je eraan komt met je camera. Dat heb ik dus maar niet geprobeerd, zo kon hij lekker z'n gang gaan. Ik kan me voorstellen dat een bad welkom is na zo'n lange reis.

Gearriveerd

Het roodborstje is gisteren (op 28 oktober) gearriveerd in Mien Toentje. Vorig jaar was het een weekje eerder.
Gisterochtend legde ik net voor zonsopgang wat vogelvoer op de voederplank, en hoorde ik het kenmerkende "tiktik...tik..tiktiktik". En jawel, ietsje later kwam hij/zij al eten. Om er zeker van te zijn dat het geen toevallige passant was, heb ik ook vandaag afgewacht.
Maar het is een echte overwinteraar!
Helaas op dit moment nog erg schuw, een foto is ondanks enige volharding van mijn kant nog niet gelukt. Maar de ervaring heeft geleerd dat ze snel aan mij wennen.
Dit wordt mijn vijfde winter in Mien Toentje, en ik heb nog nooit een winter zonder roodborstje gezeten. Experts vertellen me dat het waarschijnlijk niet steeds hetzelfde roodborstje is, maar toch is het elk jaar alsof ik een oude bekende begroet.
Ik blijf proberen voor een foto!

Heggenmus

De heggenmus is druk aan het eten in Mien Toentje. Het is gelukt om hem te fotograferen vanachter glas, zij het dan iets onscherp.
De heggenmus is een onopvallende vogel, en heeft de naam nogal schuw te zijn. Dat valt bij die van mij wel mee. Als je tuin maar lekker rommelig is, je zult ze niet op een open gazon tegenkomen. Ze komen het hele jaar voor en broeden ook in Nederland, maar in Mien Toentje zie ik ze vooral 's winters. Zowel mannetjes als vrouwtjes houden er meerdere partners op na. De heggenmus is een zangvogel, en gaat graag in een boomtop zitten om te zingen. Vaak kom ik er door de zang achter dat hij weer gearriveerd is, en pas daarna zie ik hem ook.
Helaas nog geen roodborstje in Mien Toentje...

Onweer

Er woedt een krakend onweer boven Mien Toentje, compleet met hagel. Echt herfst, de dag begint met stralende zon en een paar uur later is daar niks van over. Gelukkig is er buienradar!
Hier een kleine sfeerimpressie.

De batterij van mijn camera gaf het op op het moment suprême toen er recht boven Mien Toentje een extreme onweersexplosie was. De donderklap was zó hard dat de ramen letterlijk rinkelden in hun sponningen.

Vogels voeren

In de serie diervriendelijk tuinieren, vandaag aandacht voor het voeren van de tuinvogels.
Het zal niemand zijn ontgaan, het is een stuk kouder en herfstig geworden. Waar we vorige week nog 25 graden hadden, hebben we nu de eerste vorst aan de grond gehad.
Ik voer al jaren tuinvogels, en ben tot een aantal conclusies gekomen over wat werkt en wat niet. Te beginnen met het vetbolletje: niet doen. Niet alleen verpieterd het snel, het netje er omheen kan gevaarlijk zijn voor vogels, ze kunnen er in blijven vastzitten met hun tongetje of pootjes. Dit is erg pijnlijk voor ze.
Wel goed is de gevulde kokosnoot (zorg wel dat er geen regen in kan). Hier boven hangt hij in een voederhuisje dat geschikt is voor de pindacake van 500 ml, die komt er in de winter te hangen. Verder bied ik altijd zwarte zonnepitten aan. Hier zitten erg veel calorieën in, en omdat ze in de schil zitten bederven ze niet snel.
Voor op de voedertafel heb ik een zelf samengesteld mengsel, waarvan goed gegeten wordt. Er zitten o.a.  pinda's in, zonnepitten, mais, geplette haver, rozijnen, gedroogde banaan, en een voedzame insectentraktatie.

Hiermee heb ik voor alle vogels wat wils. Het is handig om te weten welke vogels bij je komen eten, en je voedsel daarop aan te passen. Al mijn voer koop ik bij Vivara. Ik koop alles in één keer, niet alleen ben je dan klaar voor de winter, het is goedkoper dan elke keer wat halen bij Intratuin (waar het voer vrij duur is).

Nu het kouder wordt is het belangrijk dat je niet meer stopt met voeren. Vogels worden echt afhankelijk van je voedselaanbod. Ze hebben maar zoveel energie op een dag om naar voedsel te zoeken. Als ze in je tuin eten, zullen ze geen energie verdoen door elders te gaan foerageren. Wanneer je zelfs maar één dag niet voert, is dat een probleem voor ze. In een koude nacht kunnen kleine vogels wel 10% van hun lichaamsgewicht kwijtraken door zichzelf warm te houden. Met zonsopgang gaan ze dat aanvullen door veel te eten. Zorg dus dat je voedsel 's avonds al klaarligt. Bied ook water aan!

Nog een nieuwtje uit Mien Toentje; de heggenmus is vandaag voor het eerst gesignaleerd! Ik probeer hem/haar op de foto te krijgen.

Sinds ik hier woon heb ik elke winter een overwinterende heggenmus en, zoals eerder genoemd, een roodborstje. Vorig jaar heb ik de heggenmus op 22 oktober pas gezien. Nog geen spoor van het roodborstje...

Ook lijkt het erop dat de egel het huis flink verkent, vaak zijn de takken die ik voor de ingang leg, weggeschoven.



Strakblauwe hemel

De eerste week van oktober, en dan met korte broek de hele dag in Mien Toentje! Wat een bonus, dat mooie nazomerweer. Zelfs de doorgaans niet zo spraakzame bruine kikker heeft flink lopen knorren vandaag, vanuit zijn vaste stek bij de houtstapel.
Het is ideaal weer om een stukje te vliegen, en dat is ook precies wat veel vogels vandaag deden. Elke keer als ik omhoog keek vanuit Mien Toentje, vloog er wel weer iemand voorbij. Hier rechts geniet een groep aalscholvers van de stralende zonneschijn.
Maar ik heb ook roofvogels gezien; een buizerd (de nogal vage vogel hier links in beeld), en een sperwertje (rechts).
Ook die foto verdient geen schoonheidsprijs.
Ook al lijkt het ineens toch nog zomer, dat is bepaald niet het geval. Ik heb vandaag veel ganzen gehoord, zowel grauwe ganzen als kolganzen. En dat hoort wel degelijk bij de tijd van het jaar. Begin oktober stromen ze weer massaal ons land binnen om bij ons te komen overwinteren. Dus mooi weer of niet, de ganzen zijn in aantocht!



Ik kijk ondertussen reikhalzend uit naar de komst van het roodborstje. Elk jaar komt er eentje uit Scandinavië (misschien ook Rusland) overwinteren in Mien Toentje. Hij of zij arriveert zo tussen half en eind oktober. Ik heb er de hele winter plezier van.

Perzikkruiduil (en een Atalanta)

Ik heb antwoord gehad van het Forum, en deze flinke rups is er eentje van de Perzikkruiduil. Uilen zijn een soort van nachtvlinders. Deze rups kan ook voorkomen in het groen (vandaar mijn verwarring bleek achteraf), en de rups is zo'n 4,5 cm lang!
Binnenkort gaat hij of zij verpoppen en graaft zich dan in de grond van Mien Toentje in om er de winter door te brengen.
Waardplanten zijn o.a. de brandnetel (wanneer niet vraag ik me zo langzamerhand af), en het perzikkruid. Geen idee wat perzikkruid was, en na enig onderzoek bleek die dus naast mijn brandnetels te staan!






Ook is het gelukt om de Atalanta die nu elke dag komt eten te fotograferen. Omdat ik het zo stoer vind voor zo'n kleine vlinder om helemaal naar Zuid-Europa te vliegen, hier de foto.

Pop van het landkaartje

Groot nieuws: na regelmatig zoekwerk in het brandnetelveldje, heb ik eindelijk twee poppen van het landkaartje in Mien Toentje gevonden!
Van een afstandje lijken het net ineengeschrompelde blaadjes van de brandnetel zelf.
Ik heb meteen een rood touwtje om de stengel gebonden, zodat ik de twee poppen kan volgen. Ik ben benieuwd wat er gaat gebeuren, en of ze deze winter gewoon blijven hangen.
Verder ben ik een enorme rups (bijna zo groot als mijn wijsvinger) tegengekomen. Opnieuw schiet mijn vlindergids tekort, dus heb ik de foto op het forum van waarneming.nl geplaatst, en de deskundigen aldaar verzocht hun expertise erop los te laten.
Wordt vervolgd!
Daarnaast lijkt het erop dat een egel het egelhuis heeft geïnspecteerd! Er lag een zandveeg bij de ingang, en de brokjes zijn wat verspreid en er zijn er minder van. Het zou natuurlijk ook een muis kunnen zijn geweest, maar het lijkt toch meer dat het een egel is geweest...!

Herfst

Het is officieel, de Herfst is begonnen. Als ik een rondje maak door Mien Toentje, zijn er zoals altijd duidelijke aanwijzingen te vinden voor de tijd van het jaar. De vogels komen in de rui (hier twee veertjes van de huismus), de Herfstasters staan in bloei, en de Echinacea en Clematis zijn uitgebloeid.

Ik vind dat September het mooiste licht van het jaar heeft. Alles lijkt zachter te zijn, en de kleuren komen mooier over.

Elke keer komt er een Atalanta van de bloemen in Mien Toentje eten. Deze vlinders zijn zich zo langzamerhand aan het voorbereiden op een barre tocht naar het Zuiden van Europa. Daar zijn ze rond maart/april vertrokken om hier een nieuwe generatie voort te brengen. In november gaan ze weer naar huis. Mijn Atalanta is erg schuw en vliegt steeds weg als ik hem probeer te fotograferen.

Egel-vriendelijk

Het is eindelijk zover : Mien Toentje is egel-vriendelijk! Een egelhuis is een lang gekoesterde wens, maar nu heb ik er dan één.
Om zoveel mogelijk kans te hebben dat er een egel in gaat overwinteren, kun je het volgende doen:

Op een beschutte plek, liefst onder een struik of boom, leg je wat stoeptegels neer. Vervolgens maak je een doos die in het egelhuis past. Situeer de ingang niet recht voor de ingang van het egelhuis, anders tocht het teveel. Leg wat piepschuim of ander isolatiemateriaal onder de kartonnen slaapdoos. Doe wat droge bladeren in de doos, en leg er eventueel wat kattenbrokjes in om een overwinteraar te lokken. Dek de slaapdoos af met karton.
Zet het egelhuis over de slaapdoos heen. Let er op dat er gaten in het huis zitten ter ventilatie. Bij dit huis zitten er daarvoor kieren onder de dakrand. Er zit een lange ingang in, zodat katten en andere ongenode gasten niet naar binnen kunnen.
Als laatste plaats je bladeren en takken op het huis, zodat het verdekt staat. Het moet niet teveel opvallen.
En dan kun je weinig anders doen dan afwachten. Vanaf oktober/november gaan egels de winterslaap in. Hun lichaamstemperatuur zakt naar maar 10 graden! Soms worden ze wakker, en kunnen dan zelfs van nest veranderen. Pas in april/mei worden ze echt weer wakker. Dat betekent dat je je egelhuis eind mei kunt schoonmaken. Dan weet je dus ook pas of er iemand ingezeten heeft...

Niet alleen een egelhuis maakt je tuin egel-vriendelijk.
De absolute voorwaarden zijn:
* Een composthoop, takkenbos of houtstapel (daar vinden ze veel slakken... nou die zijn er hier voldoende...)
* Zorg dat ze van de ene naar de andere tuin kunnen. Vooral in de stad is dat essentieel: zaag een gat in je schutting mensen!
* Zowel hoger als lager bij de grond veel planten en bloemen, egels houden van beschutting en lopen graag over een dichtbegroeide bodem
* Rommelhoekje(s)
* Een plek waar ze kunnen overwinteren. Dat kan dus een egelhuis zijn, maar het mag ook een flinke bos takken zijn
Daarnaast nog wat tips:
* Een vijver (met oplopende oevers zodat ze er uit kunnen komen!), of anders een drinkgelegenheid
* Beetje bijvoeren is prima, geef kattenvoer, gehakt of speciaal egelvoer. Nooit melk! Daar krijgen ze diarree van
* "Hoe meer tegels, hoe minder minder egels"

Reactie van een volger

Mien Toentje heeft weer eens een reactie gekregen. Anoniempje zei over het bericht "Meester der camouflage" het volgende:
"Hallo Mien Toentje, Weet je zeker dat dit een vlinder is? Het lijkt eerder een mot... Anoniempje"

Beste Anoniempje,
Je hebt in zekere zin gelijk, maar nachtvlinders (ook wel motten genoemd) zijn gewoon vlinders. Vlinders zijn te onderscheiden in dag- en nachtvlinders, maar beide zijn toch echt vlinders. Ondertussen denk ik dat we te maken hebben gehad met een zgn. "ringspikkelspanner". Deze soort is algemeen in Nederland, hoewel zij vaker voorkomt in bosachtige gebieden dan tuinen. Misschien vond ze Mien Toentje wel lekker wild. 

Vijver herfstklaar

Mien Toentje heeft een nieuwe jas die wat beter bij de (naderende)herfst past. Vandaar een achtergrond van meidoornbessen, de tijd van voorjaarssterrenkroos ligt tenslotte al geruime tijd achter ons.
Ook in het kader van de herfst, is de vijver bespannen met een net.

Vorig jaar was ik er te laat mee, maar dit jaar niet! Teveel blad in je vijver haalt de zuurtegraad omhoog, en dat is niet wenselijk. Daarnaast krijg je veel "blubber" op de bodem.
Het net is zo'n 30 cm van de grond gespannen. Dit is zodat de vogels kunnen blijven baden en drinken, de egel(s?) kunnen drinken, en de amfibieën de vijver in en uit kunnen. Het laatste wat je wil is dat iemand verstrikt raakt, dat betekent een wisse dood.
Toen ik de foto maakte hoorde ik een bruine kikker knorren in het dovenetelveldje bij de houtstapel. Ik hoop dat ze weer in de vijver gaan overwinteren. Ook zag ik twee wantsen aan de wandel.

Het is geen moment echt droog in Mien Toentje, alles is klam en vochtig. Ik kom zo langzamerhand om in de slakken. Het valt me ook op dat er een enorme hoeveelheid kruisspinnen zijn.

Vleermuis-vriendelijk

In de serie diervriendelijk tuinieren, nu eens aandacht voor dat mysterieuze zoogdier de vleermuis.
Nee, het is nog niet gelukt hem op foto te krijgen. Wel zie ik af en toe als het nog net schemert en al bijna donker is, twee gewone dwergvleermuisjes. Die komen tevoorschijn van onder mijn dak, cirkelen wat rond en gaan op jacht. Om meer begrip voor de vleermuis te krijgen, heeft de Zoogdiervereniging (Mien Toentje is er lid van) 2011 uitgeroepen tot "Jaar van de vleermuizen", en dat is het in heel Europa.
Wat kun je doen om je tuin vleermuis-vriendelijk te maken?
- bloeiende (inheemse) planten die (nacht)insecten aantrekken
- natuurlijk geen gif gebruiken!
- een composthoop, takkenwal, houtstapel of alledrie!
- maak je tuin niet netjes, uitgebloeide bloemen gewoon laten staan
- bomen en struiken
- een vijver (veel insecten, en ze drinken ervan!)
- een vleermuiskast
Dat laatste is hier dus niet echt nodig omdat ik een oud huis (1925) bewoon waar lekker wat kieren inzitten. Toch heb ik er eentje opgehangen.
- beperk verlichting in de tuin (liefst helemaal niet)
- hou katten 's nachts zoveel mogelijk binnen, er worden veel vleermuizen door ze gevangen!

Deze tips komen van de Zoogdiervereniging.

Meester der camouflage

Kijken, en vooral zien, is één van de belangrijkste kwaliteiten om te ontwikkelen als je van de natuur wil genieten. Tenminste, dat vind ik.
Je kunt het leren, maar je moet je zintuigen blijven oefenen. Ik zie nog lang niet alles, daar kom ik altijd snel achter als ik met experts op stap ben.
Onlangs zat er naast de achterdeur een vlinder op de muur. Hij of zij was makkelijk te missen geweest, want het is een meester in camouflage!
Helaas heb ik geen echt goede vlindergids, dus heb ik nog geen idee wie het geweest is.

Kleine vos & klein koolwitje

We hebben ineens toch een paar mooie nazomerdagen, en als de zon schijnt en het niet waait, komen de vlinders tevoorschijn.
Hier links doet een klein koolwitje zich tegoed aan de verbena.
Zowel het grote- als het kleine koolwitje overwintert als pop.
De rupsen hebben, evenals de vlinders, niet veel last van vogels. Ze maken namelijk giftige stoffen aan, en daar hebben vogels niet zo'n zin in. Ook de kleine vos kwam eten van de verbena.

Deze vlinder overwintert als vlinder op beschutte plekken (zoals in houtstapels), en vliegt in het voorjaar op de eerste warme dagen uit.

Bootsmannetje

Sommige insecten hebben het ook allemaal. Neem nou het bootsmannetje, die kan vliegen, lopen en zwemmen! Maar daar hangt wel een prijskaartje aan... hij is niet erg populair. Komt waarschijnlijk omdat hij gemeen kan bijten. Ook mensen, bij mij is het nog niet gebeurd, maar vele vijverbezitters zijn al eens gebeten bij onderhoud aan de waterplanten.
Het bootsmannetje wordt ongeveer 1,5 cm. lang en hoort bij de wantsenfamilie. Net als de libbelelarve is het een geducht roofdier. Hij pakt alles dat hij krijgen kan zoals visjes, kikkervisjes, insecten, wormen en soms ook soortgenoten. Maar ook grote hoeveelheden muggenlarven, dat helpt zijn imago misschien nog wat. Een vijver is een slagveld!
Het bootsmannetje wordt ook wel "rugzwemmer" genoemd, en hier boven kun je zien waarom.
Meestal vind je ze in vijvers, plassen water, soms zelfs in de regenton. Als je geluk hebt zie je ze af en toe boven water. Ik zag laatst iets bewegen op de krabbescheer, en dat bleek een bootsmannetje te zijn dat even boven kwam. Ze hebben geen kieuwen, en komen meestal lucht happen aan de oppervlakte van het water.